Przed adopcją
Adopcja jest formą rodzinnej opieki zastępczej, która najpełniej zabezpiecza dziecko pozbawione opieki własnych rodziców. Poprzez przysposobienie następuje nawiązanie więzi emocjonalnych i prawnych tak jak w rodzinie biologicznej. Dziecko odnajduje nie tylko nowych rodziców i cała rodzinę krewnych, nabywa również praw wynikających z Kodeksu Rodzinnego, co zabezpiecza je na całe życie (np. prawa alimentacyjne, spadkowe).
Dodatkowym efektem przysposobienia jest przerwanie pokoleniowej bezradności wychowawczej i życiowej rodzin patologicznych i niewydolnych wychowawczo oraz brak konieczności utrzymywania dzieci pozbawionych opieki w rodzinach zastępczych i placówkach.
W prawie polskim rozróżniamy następujące typy adopcji:
Przysposobienie pełne – orzekane jest, kiedy rodzice zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej. Jest to najczęściej orzekana forma przysposobienia i oznacza, że między przysposabianym i przysposabiającymi powstają takie same więzi prawno – rodzinne jak w rodzinie naturalnej ze wszystkimi konsekwencjami.
Przysposobienie pełne nierozwiązywalne (całkowite) – orzekane jest, kiedy rodzice dziecka wyrażą zgodę na jego przysposobienie (tzw. zgoda blankietowa).
W sytuacji, kiedy jedno z rodziców jest pozbawione władzy rodzicielskiej, bądź kiedy jest nieznane, do orzeczenia całkowitego przysposobienia wystarczy zgoda jednego z rodziców. Ta forma przysposobienia również rodzi wszelkie konsekwencje rodzinno – prawne jak w rodzinie biologicznej jednak jest nierozwiązywalna.
Przysposobienie niepełne – ma ono charakter wyjątkowy, jest najrzadziej orzekanym rodzajem przysposobienia, a polega ono na tym, że skutki adopcji (więzi rodzino-prawne) powstają tylko między przysposabianym a przysposabiającym. W odróżnieniu od pozostałych rodzajów przysposobień, na skutek adopcji niepełnej, nie powstają więzi łączące adoptowane dziecko z krewnymi adoptujących.
Ze względu na kwalifikację dziecka do rodziny możemy mówić o :
- adopcji bez przemieszczenia dziecka za granice Polski (adopcja polska); całość procesu prowadzi ośrodek , który zakwalifikował dziecko do przysposobienia;
- adopcji z przemieszczeniem poza granice Polski (adopcja zagraniczna). Zgodę na taką adopcję wyraża Minister a procedura takiej adopcji jest obwarowana szczególnymi przepisami polskimi i międzynarodowymi;
- adopcji wewnątrzrodzinnej – następuje najczęściej wtedy, gdy jeden z małżonków przysposabia dzieci drugiego małżonka z poprzedniego związku. Rolą ośrodka jest wtedy głównie opiniowanie więzi jakie istnieją w rodzinie i ocena, czy orzeczenie o przysposobieniu dziecka jest zgodne z jego dobrem.
Procedura kwalifikacyjna dla kandydatów na rodziców:
1
spotkanie wstępne, informacyjne
⇓
2
przeprowadzenie wstępnej diagnostyki psychologiczno – pedagogicznej
⇓
3
wywiad adopcyjny w domu kandydatów
⇓
4
wstępna ocena kandydatów do przysposobienia dziecka
⇓
5
szkolenie grupowe
⇓
6
dokończenie diagnostyki psychologiczno-pedagogicznej
⇓
7
kwalifikacja kandydatów
Na pierwsze umówione spotkanie ze specjalistą, nie musicie Państwo przynosić żadnego dokumentu. Jest to spotkanie wstępne, podczas którego dowiecie się Państwo jak wygląda droga do adopcji dziecka.
Proces przygotowania kandydatów określony w Ustawie wygląda następująco:
W art.154 ustawy z 9 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ustawodawca określił, że: „Prowadzenie procedur przysposobienia oraz przygotowanie osób zgłaszających gotowość do przysposobienia dziecka, zwanych dalej „kandydatami do przysposobienia dziecka”, stanowi wyłączną kompetencję ośrodka adopcyjnego.”
I. Postępowanie kwalifikacyjne kandydatów na rodziców adopcyjnych.
- Zebranie niezbędnych dokumentów potrzebnych do kwalifikacji kandydatów.
- Diagnoza psychologiczno – pedagogiczna oraz indywidualne szkolenie, to wyposażenie kandydatów w niezbędną wiedzę z zakresu prawa oraz przygotowanie do rozwiązywania w przyszłości specyficznych problemów rodziców adopcyjnych. Spotkania indywidualne dostosowane do konkretnej rodziny trwają od kilku do kilkunastu spotkań.
Diagnoza psychologiczna i omówienie wyników testów psychologicznych z kandydatami. - Rodzinny wywiad środowiskowy w domu kandydatów.
- Przy spełnieniu wymogów formalnych oraz pozytywnej diagnozie psychologiczno – pedagogicznej uwzględniającej motywację do przysposobienia, wydawana jest wstępna kwalifikacja kandydatów do szkolenia.
- Zajęcia grupowe dla kandydatów na rodziców adopcyjnych (grupy 12 – 16 osobowe).
Szkolenie grupowe – 40 godzin zgodne z programem zatwierdzonym przez Ministra „Adres docelowy: Rodzina” - Formalne zakwalifikowanie rodziny jako kandydatów na rodziców adopcyjnych. Nie każda rodzina składająca podanie do Ośrodka zostaje zakwalifikowana. Komisja Kwalifikacyjna Ośrodka składa się z pracowników merytorycznych prowadzących postępowanie adopcyjne oraz diagnozujących dzieci. W razie konieczności Komisja jest rozszerzona o specjalistów (lub opinie) osób z zewnątrz: specjalistów innych ośrodków, sędziów, lekarzy.
Każdy z kandydatów, bez względu na ośrodek adopcyjny, w którym był szkolony, przechodzi podobny proces przygotowawczy.
